به نقل از «ایسنا»

مصرف گرایی؛ آسیبی بر رسوم کهن نوروز

تاریخ انتشار: ۲ فروردین ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۳۷۶۷۷۴

ایسنا/گیلان یک جامعه شناس با اشاره به کارکردهای مثبت رسوم کهن نوروز، گفت: مصرف گرایی یکی از آسیب هایی است که امروز در مراودات اجتماعی نوروز با آن مواجه هستیم و این آسیب فقط در بین نسل جوان نیست بلکه به نوعی نسل گذشته نیز با آن دست به گریبان شده است.

با آغاز اسفند نوروزخوانان قاصد بهار بوده و ترانه‌هایی را به زبان‌های گیلکی، تالشی و فارسی زمزمه می کنند که آمدن آفتاب و بهار را نوید می‌دهد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

نوروزخوان ها که در گذشته خبردهندگان و پیام آورندگان نوروز بودند، امروزه در مناطق شهری کمتر دیده می شوند اما در برخی از مناطق روستایی و کوهستانی گیلان نوروزخوانی همچنان رواج دارد.

نوروزخوان ها در گذشته معمولا در شب حرکت می کردند و فانوس و چراغی همراه داشتند و از فانوس برای دیدن راه و از چماق برای زدن حیواناتی نظیر سگ ها و شغال ها استفاده می کردند و از محله ای به محله دیگر و از خانه ای به خانه دیگر سر می زدند و جلوی هر خانه شعرهایی برای خوش آمد صاحبخانه می خواندند.

مثلا دعا می کردند پسرهای خانه داماد شوند و سعادت و نیکبختی را برای اهل خانه آرزو می کردند و صاحب خانه ها هم هدیه ای مانند تخم مرغ، برنج، شیرینی، پول و... به نوروزخوان ها می دادند.

بداهه خوانی از ویژگی های نوروزخوانی در گیلان بود و نوروزخوانان واقعی معمولا از افراد خوش‌نشین آبادی ها بودند که در نزد مردم از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بودند.

پیشینه این گونه آواز مربوط به دوران قبل از اسلام است که در توصیف طبیعت و زیبایی فصل بهار و ستایش شاهان و امیران آمده است. بعد از ورود اسلام و مذهب شیعه این گونه آواز با مفاهیم مذهبی و روایات اسلامی آمیخته شد.

در نوروز خوانی افرادی که به آنها نوروزخوان گفته می‌شود، پیش از آغاز فصل بهار به صورت دوره‌گردی به شهرها و روستاهای مختلف می‌رفتند و اشعاری در مدح بهار با ذکر مفاهیم مذهبی به صورت بداهه یا از روی حافظه می‌خواندند. این اشعار به زبان فارسی و یا زبان‌های محلی بوده است و پس از اسلام اغلب پس از ستایش خدا در مدح امامان شیعه گفته می‌شده است؛  اشعار بیشتر به صورت ترجیع بند بوده و توسط یک یا چند شخص همزمان خوانده می‌شد.

هر چند در آستانه قرن پانزدهم از تاریخ هجری شمسی و حرکت با شتاب به سمت صنعتی شدن و زندگی مدرن هستیم، اما هنوز هستند جوانانی خوش ذوق که اقدام به نوروز خوانی می کنند و عموما با تعجب رهگذران رو به رو می شوند. فقط مردان و زنانی که موی در آسیاب دهر سفید کرده اند به رسم گذشته به آنها عیدی می دهند و کسی چه می داند شاید خاطره شیرین نوروز کودکی هایشان و یا اولین عید زیر سقف مشترکشان را به خاطر می آورند.

کارکردهای زیبای اجتماعی نوروز

مجتبی بخشنده، دکترای جامعه شناسی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: با توجه به اینکه ایران باستان جامعه ای مبتنی بر کشاورزی و کسب روزی از زمین بود لذا تغییر فصل ها برای مردمان آن دوران از اهمیت بالایی برخوردار بود و در این بین نوروز نیز جایگاه ویژه ای داشت و آدابی که برای گرامیداشت آن به مرور شکل گرفته علاوه بر پاسداشت زمین و طبیعت فرصتی برای گرد هم آمدن و انسجام روابط اجتماعی بود.

وی با تاکید بر اینکه در دوره های گذشته تغییرات اجتماعی سریع نبود و بسیار کند و کم شتاب صورت می گرفت، افزود: در جوامع گذشته نه تنها شکافی بین افراد جامعه نبود بلکه در داخل خانواده پسران همچون پدران و دختران همچون مادران فکر می‌کردند و بر همین اساس سال های سال آداب و رسوم از جمله نوروز به یک شکل و شیوه برگزار می شد.

بخشنده با تاکید بر اینکه در بحث نوروز شاهد کارکرد آن در خصوص  انسجام اجتماعی بودیم، تصریح کرد: در جریان برگزاری آیین های نوروزی افراد بسیار لذت می برند و کارکرد این رسم در زمینه تقویت انسجام اجتماعی بسیار چشمگیر بود ولی با تغییرات اجتماعی که به وجود آمد به ویژه در دوره معاصر و در مسیر جهانی شدن، ارتباط بین افراد سریع تر شده و فاصله زمانی و مکانی از بین می رود که این مسئله در کارکرد نوروز تغییرات چشمگیری را به وجود آورده است.

این جامعه شناس تاکید کرد: یکی از این تغییرات نحوه ارتباط متفاوت افراد در دید و بازدیدهای نوروز است؛ از یک سو فاصله های اجتماعی کم و از سویی دیگر این فاصله زیاد شده است.

وی با بیان اینکه در جامعه کنونی تغییرات اجتماعی به شکل سریع و وسیع رخ می دهد و باعث شده میزان ارتباطات از نظر کمیت و کیفیت دستخوش تغییر شده، افزود: نسل جدید با نسل گذشته تفاوت ماهیتی زیادی دارد و فرزندان دیگر مثل پدر و مادر فکر نمی‌کنند و حتی در مواردی شکاف نسلی به شدت وجود دارد لذا نسل جدید به لحاظ کارکردی هم با نوروز به شکل دیگری برخورد می کنند.

بخشنده تصریح کرد: نوروز به شکل و شمایل و ادبیات دیگر ممکن است در بین نسل جدید تبلیغ و انجام شود؛ مثل چهارشنبه سوری که رفتارهای هیجانی و پرخطر نمونه بارز آن است و از آنچه در گذشته بوده تفاوت قابل توجهی دارد و حتی می توان گفت نوروز امروز در بین نسل جدید تفاوت ماهیتی بسیاری با نوروز گذشتگان دارد و به وجود رسانه های ارتباطی مجازی همه افراد در خانه و کنار خانواده هستند ولی با خانواده و همراه اعضای خانواده نیستند و از نظر معنای عرفی با خانواده بودن متفاوت است که این امر بعد از دوره کرونا بیش از پیش به چشم می خورد و حتی شکل دید و بازدیدهای نوروزی نیز تا حدی دستخوش فضای مجازی قرار گرفته است.

وی با تاکید بر اینکه نوروز در گذشته فرصت دید و بازدید و خانه تکانی بود؛ در حالی که در جامعه امروز مولفه های دیگری از جمله مسافرت و بودن در کنار هم سن و سالان و یا گروه هایی به جز افراد خانواده‌ نیز به آن اضافه شده، گفت: مصرف گرایی یکی از آسیب هایی است که امروز در مراودات اجتماعی نوروز با آن مواجه هستیم و این آسیب فقط در بین نسل جوان نیست بلکه به نوعی نسل گذشته نیز با آن دست به گریبان شده است.

این جامعه شناس خاظرنشان کرد: به نظر می رسد افراد در نوروز به دنبال نو شدن نیستند بلکه با مصرف گرایی و چشم و هم چشمی ها به سمتی می رویم که هر چه سفره نوروز رنگین تر باشد گویی شان و جایگاه افراد بیشتر است؛ در صورتی که این طرز تفکر اشتباه زیبایی نوروز و رسوم کهن آن و کارکردهای مثبت آن در زمینه افزایش انسجام اجتماعی و مهر و مودت را کاهش می دهد.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: استانی اجتماعی نوروز آداب و رسوم نوروز مصرف گرایی استانی اجتماعی استانی فرهنگی و هنری استانی اقتصادی استانی شهرستانها نوروز 1402 مهار تورم و رشد تولید نوروز گردشگري استانی اجتماعی استانی فرهنگی و هنری استانی اقتصادی استانی شهرستانها مصرف گرایی بین نسل نسل جدید

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۳۷۶۷۷۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

فروش برق با نرخ‌های جذاب در بورس انرژی

وزیر نیرو با اشاره به اینکه با اصلاح قوانین مالی صنعت برق، سرمایه گذاری در حوزه تولید برق برای بخش خصوصی اقتصادی شده است، گفت: نیروگاه‌های سراسر کشور می‌توانند برق تولیدی خود را با نرخ‌های جذاب در بورس انرژی به مشترکان به فروش برسانند.

به گزارش ایسنا، علی اکبر محرابیان در همایش سراسری مدیران نیروگاه‌های کشور با اعلام این خبر که به زودی در بورس انرژی ساز و کار جدیدی برای عرضه مستقیم برق نیروگاه‌ها به مصرف کنندگان از طریق بورس انرژی نیز ایجاد خواهد شد، گفت: تمام تلاش ما این است که با جذاب کردن اقتصاد صنعت برق، ساز و کاری ایجاد کنیم تا نیروگاه‌ها به صورت نقدی انرژی برق تولید شده خود را به مشترکان بفروشند و درآمد حاصل از آن را صرف توسعه فعالیت‌های خود کنند.

محرابیان با اشاره به تجربه موفق عرضه برق تجدیدپذیر در تابلوی سبز بورس گفت: اجرای موفق تابلوی سبز بورس که سبب شد فعالیت نیروگاهی در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر برای بخش خصوصی جذاب و اقتصادی شود، اثبات می‌کند که عرضه برق نیروگاه‌های حرارتی نیز در بورس انرژی می‌تواند به افزایش جذابیت فعالیت بخش خصوصی در این بخش و حل مشکل نقدینگی این صنعت کمک کند.

وی در ارتباط با برنامه‌های جامع وزارت نیرو برای افزایش مشارکت مشترکان بخش خانگی در مدیریت بار مصرف برق نیز گفت: با یک روش هوشمندانه و با اختصاص پاداش صرفه‌جویی به مشترکان میزان مصرف برق بخش خانگی به شکل معناداری نسبت به سال‌های گذشته کاهش یافت و در واقع انرژی برق به جای استفاده نادرست در بخش غیرمولد در بخش مولد مورد استفاده قرار گرفت.

وزیر نیرو با تاکید بر مدیریت مصرف بخش خانگی با روش‌های هوشمند و خلاقانه اضافه کرد: با اینکه در بسیاری از کشورهای اروپایی با هدف کاهش مصرف برق، تعرفه‌ها تا ۷۰ سنت افزایش یافت، سیاست دولت سیزدهم در این حوزه افزایش حداکثری مشارکت مشترکاندر صرفه‌جویی  با اجرای طرح‌های متنوع مدیریت مصرف بود.

محرابیان اظهار کرد: بار اصلی وظایف صنعت برق کشور بر عهده بخش نیروگاهی است و بر همین اساس لازم بود در قالب همایشی سراسری آخرین اقدامات و برنامه‌های تولید برق نیروگاهی مورد بررسی و ارزیابی قرار بگیرد.

وی در ادامه به توسعه سریع کشور در طول دهه‌های گذشته اشاره کرد و افزود: در دهه‌های گذشته با توجه به رشد خوب کشور در بخش‌های مختلف به ویژه بخش صنعت، تقاضا برای مصرف برق به شدت افزایش یافت و همین روند توسعه‌ای باعث شد میان تولید و مصرف برق کشور فاصله معناداری ایجاد شود.

محرابیان اضافه کرد: اقتصاد کشور به صورت کلی بر پایه انرژی طرح‌ریزی شده است و در دهه‌های گذشته صنایع انرژی‌بر فراوانی مانند سیمان، آلومینیوم، فولاد، مس و در کنار آن بخش خانگی و تجاری رشد قابل توجهی داشتند که نتیجه همه این اتفاقات افزایش بسیار زیاد نیاز مصرف برق در کشور بود.

وزیر نیرو با اشاره به روندهای متفاوت افزایش ظرفیت تولید نیروگاهی برق کشور در دولت‌های گذشته بیان کرد: در دولت‌های هفتم و هشتم ۶۰ درصد، در دولت‌های نهم و دهم ۶۸ درصد و در دولت‌های یازدهم و دوازدهم تنها ۲۳ درصد به ظرفیت تولید برق کشور نسبت به ابتدای هر دولت افزوده شد.

وی با بیان اینکه عملکرد ضعیف دولت گذشته در توسعه ظرفیت نیروگاهی سبب شد تا دولت سیزدهم در ابتدای شروع به کار خود با ناترازی زیادی در صنعت برق رو به رو باشد، اظهار کرد: در ابتدای فعالیت باید دو اقدام اساسی یعنی جبران ناترازی پیش آمده و مدیریت بار مصرف برق را در دستور کار قرار می‌گرفت.

افزایش بیش از ۸۵۰۰ مگاواتی ظرفیت تولید برق کشور

وزیر نیرو در ادامه سخنان خود با اشاره به برنامه تقدیمی به مجلس شورای اسلامی گفت: با اتکا به توان داخلی و ظرفیت نیروگاهی کشور از ابتدای دولت سیزدهم تاکنون بیش از ۸۵۰۰ مگاوات به ظرفیت تولید برق کشور افزوده شده است که برای تحقق این مهم از اقدامات متفاوتی مانند ارتقای بازدهی نیروگاه ها، احداث نیروگاه جدید در بخش‌های تجدیدپذیر، حرارتی و برقابی استفاده شد.

وی با بیان اینکه اینکه در کنار اقدام برای افزایش ظرفیت تولید برق، در بخش مصرف نیز اقدامات گسترده‌ای در دستور کار قرار گرفت، توضیح داد: سیاست وزارت نیرو تامین برق برای همه بخش‌ها مبتنی بر نظام مصرف است و در همین راستا در دولت سیزدهم تلاش بر این است تا صنعت برق به صورت اقتصادی اداره شود.

محرابیان با تاکید بر اینکه در دو سال گذشته برق مورد نیاز بخش خانگی به صورت ۱۰۰ درصد تامین شد، افزود: در بخش صنعت نیز در چهار ماهه گرم سال ۱۴۰۲ نسبت به مدت مشابه سال ۱۴۰۰ معادل ۲۵ درصد انرژی برق بیشتری برای این بخش تامین شد و در همین بازه زمانی برای اولین بار میزان تامین برق صنایع از بخش خانگی پیشی گرفت.

مهم‌ترین دلیل ناترازی انرژی برق در کشور بی توجهی به اقتصاد انرژی است

وزیر نیرو رابطه اضافه کرد: تامین برق کافی برای بخش‌های مختلف در تابستان سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۰ در حالی رقم خورد که در تابستان ۱۴۰۰ خاموشی‌های گسترده در کشور اتفاق افتاد و نیز تابستان سال گذشته بر اساس منابع معتبر جهانی گرم‌ترین سال کره زمین در طول تاریخ معرفی شد.

محرابیان در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه مهم‌ترین دلیل ناترازی انرژی برق در کشور بی توجهی به اقتصاد انرژی است، بیان کرد: در طول دهه‌های گذشته حلقه‌های مصرفی انرژی با سرمایه‌گذاری‌های ویژه رشد زیادی پیدا کرده‌اند، اما در این بین در بخش نیروگاهی کشور که در واقع محرک بخش‌های مختلف صنعت است، سرمایه‌گذاری کافی صورت نگرفته است.

وی با تاکید بر لزوم اصلاح اقتصاد صنعت برق با هدف رفع ناترازی‌ها گفت: سرمایه‌گذاری در بخش نیروگاهی باید به شیوه‌ای دنبال شود که فعالیت در این عرصه برای بخش خصوصی از جذابیت کافی برخوردار باشد.

محرابیان توضیح داد: نیروگاه‌های بخش خصوصی که در دو سال گذشته مجوز گرفته‌اند بر اساس قوانین جدید فعالیت خود را پیگیری می‌کنند و با توجه به نرخ‌های جذابی که مبتنی بر قانون برای مصرف بیش از الگوی بخش‌های مختلف در نظر گرفته شده است، نیروگاه‌ها می‌توانند برخلاف گذشته در این صنعت کسب سود داشته باشند.

وی همچنین به آغاز معاملات بورس انرژی با حضور شرکت‌های توزیع برق اشاره کرد و افزود: در حال حاضر نیروگاه‌ها می‌توانند با عرضه برق تولیدی خود در بورس به شرکت‌های توزیع و مشترکان بالای یک مگاوات، پول حاصل از فروش را به صورت نقدی دریافت کنند.

اجرای ۱۸۰ برنامه راهبردی برای عبور موفق از اوج بار سال ۱۴۰۳

محرابیان با اشاره به اینکه در سال ۱۴۰۱ برای عبور موفق از اوج بار مصرف برق ۱۰۰ اقدام، برای عبور موفق از اوج بار مصرف برق، سال گذشته ۱۴۰ اقدام و برای سال جاری نیز ۱۸۰ اقدام در نظر گرفته شده است، اضافه کرد: در سال جاری علاوه بر تکرار پاداش صرفه‌جویی سال گذشته برای مشترکان کم مصرف، همچنین در قالب یک کمپین جامع و با هدف مشارکت حداکثری مردم در طرح‌های مدیریت مصرف برق، تعداد ۸۰ میلیون جایزه ویژه برای مشترکان در نظر گرفته شده است که شامل مواردی مانند ۶۰۰ دستگاه خودرو، ده‌ها هزار لوازم خانگی کم مصرف، ده‌ها هزار دستگاه‌های هوشمند و... است.

وی با تاکید بر اینکه منظور از مشارکت مردم در طرح‌های مدیریت مصرف برق به هیچ وجه به معنای کاهش سطح رفاه مردم نیست، گفت: مشترکان می‌توانند با خاموش کردن لوازم پرمصرف و مازاد خود مانند کولرهای گازی اضافی در مناطق گرمسیری در لیست مشترکان کم مصرف قرار بگیرند و مشمول جوایز ارزنده کمپین سال جاری شوند.

انتهای پیام